Tagarchief: publiceren

Hoe ik Alias Lisa ga publiceren

In oktober vorig jaar besloot ik niet langer te proberen mijn manuscript via een uitgeverij te publiceren. Nu, een half jaar later, wacht ik vol ongeduld het proefexemplaar af en zal het boek binnen circa twee weken beschikbaar zijn in alle boekwinkels. Daar is wel één en ander aan vooraf gegaan.

Nooit meer ongevraagd een manuscript toesturen

Het ging te veel over de verkeerde dingen. Nog weer een andere formulering van het boekvoorstel en opnieuw twee à drie maanden wachten op een volstrekt ongrijpbare reactie op het toezenden van het manuscript. Bovendien vond ik het manuscript goed zoals het was en stond het idee mij tegen het op verzoek van een uitgever nog een keer om te moeten gooien. Tenslotte bleken er steeds meer uitgeverijen te zijn die geen ongevraagde manuscripten meer accepteerden. En terecht. Er is een ongezond literair klimaat ontstaan, met uitgevers die niet meer weten wat ze met al die manuscripten aanmoeten en aankomend schrijvers die zich, meestal erg prematuur, in de armen van een uitgever willen storten. Mijn motto is vanaf nu, zelf aan de slag gaan. Iedere schrijver, met of zonder contract, zou dat moeten overwegen. Het is geen principiële keuze, je kunt altijd nog overstappen. Het is maar net wat passend is in een bepaalde fase van je schrijverschap. Voor de meeste schrijvers is het waarschijnlijk beter zelf te beginnen met het publiceren van korte verhalen in literaire bladen of bundels en wellicht de eerste romans zelf te publiceren. Pas als je enige aandacht op je hebt weten te vestigen en behoefte krijgt aan meer ondersteuning, komt een uitgeverij in beeld. Het is dan ook niet meer een kwestie van alles of niets. Je kunt doorgaan als onafhankelijk schrijver, of tekenen, mocht je ‘in gesprek zijn geraakt met een uitgever’. Net wat je op dat moment het aantrekkelijkst vindt.

Wat houdt ‘een boek schrijven’ eigenlijk in?

Wees niet bang, ik ga geen college geven. Ik zal wat punten noemen, zodat je een idee hebt wat een boek schrijven nu eigenlijk inhoudt. Het gaat dan natuurlijk om een boek dat je wilt publiceren. Het grote werk is het ontwikkelen van een goed manuscript. Er is een wereld aan cursussen, workshops en zelfs complete opleidingen. En als je verder gevorderd bent zijn er bureaus voor redactie en coaching. Ik heb ooit een paar workshops gevolgd, heb dankbaar gebruikgemaakt van de boeken uit de schrijversbibliotheek van Atlas Contact en heb gewerkt met een bureau voor manuscriptbegeleiding. Vooral dat laatste heeft mij flink geholpen. Zonder professionele feedback wordt het niets, durf ik te stellen.

Publiceren zonder uitgeverij betekent natuurlijk niet dat je wat daar gebeurt over kunt slaan. Behalve redactie en correctie, gaat dat om zaken als ontwerp en layout van het binnenwerk, een omslag-illustratie, ontwerp en layout van het omslag, aanvragen van een ISBN en het verzorgen de uitgave, drukwerk en/of Ebook. Maar zonder publiek bestaat je boek eigenlijk niet. Wie zouden geïnteresseerd zijn en welke publiciteit is er nodig om hen te bereiken. Ten slotte zul je iets moeten regelen voor de distributie en verkoop.

Een zelf-publiceerplatform

In 2012 gaf ik mijn eerste roman zelf uit. Ik heb het boek zelf laten vormgeven en drukken en heb een contract als kleine uitgever afgesloten met het Centraal Boekhuis om te zorgen dat het in iedere boekhandel te krijgen was. Nu er online zelf-publiceerplatforms zijn zal ik dat nooit meer zo doen. Veel te veel investeringen en gedoe. Voor Alias Lisa maak ik gebruik van Brave New Books, een samenwerkingsverband van Singel Uitgeverijen, Bol.com en Mybestseller BV. Net als bij andere zelf-publiceerplatforms moet je alles zelf doen, maar kun je voor alle taken ondersteuning inhuren, van redactie tot het maken van de omslag-illustratie. Als je alles zelf doet en gebruikmaakt van Printing-On-Demand (POD), zijn je enige kosten €12,50 voor een ISBN. Het platform zorgt dat je boek bij het Centraal Boekhuis wordt aangemeld, zodat het in de catalogus komt van iedere boekwinkel in Nederland en Vlaanderen.

Het is heel ontnuchterend om op deze manier je boek te publiceren. Een rekenmodule laat je direct de financiële consequenties zien als je er bijvoorbeeld een chique uitgave van wilt maken en de prijs laag wilt houden. Je mag het zelf allemaal bepalen, maar alles heeft zijn prijs.

De belangrijkste overweging om van deze voorziening gebruik te maken was voor mij dat ik mijn handen vrij hield om mij te kunnen richten op het schrijven en het opbouwen van een publiek. De één vindt dat laatste vreselijk en de ander doet niets liever, maar alle schrijvers zullen eraan moeten geloven iets aan publiciteit en pr doen. Overigens ontkom je daar ook niet aan als een uitgever je boek publiceert. Die verwacht tegenwoordig ook dat je kunt aangeven wie in je boek geïnteresseerd zou zijn en dat je actief bent op social media.

Alias Lisa, mijn nieuwe roman, is er bijna

En dan gaat het toch opeens snel, de publicatie van mijn nieuwe roman Alias Lisa! Deze week verwacht ik het proefexemplaar en als dat er goed uitziet kan ik op de knop Publiceren drukken. Het boek zou dan begin april in de boekhandel verkrijgbaar moeten zijn (geen 1 aprilgrap!). Tegen die tijd zal het boek ook als Ebook beschikbaar zijn. Hou deze site in de gaten, ik laat het je weten wanneer het zover is.

Een psychologische thriller over identiteit en bewustzijn

Alias Lisa draait om identiteit, om de vraag wie iemand eigenlijk is. De hamvraag daarbij is wat je van iemand kunt verwachten, waartoe hij in positieve en negatieve zin in staat is. Dat is een vraag voor anderen, maar ook voor jezelf. Ieder mens heeft meerdere kanten, sommigen zijn bij tijd en wijlen onherkenbaar en anderen blijven onder alle omstandigheden dezelfde persoon. Dat laatste kan een voordeel zijn, maar ook een nadeel. Voor een acteur is het een nadeel. Ook voor de proefpersonen van hoofdpersoon Rik van Maarseveen. Deze jonge psycholoog doet promotieonderzoek naar het direct vanuit de hersenen aansturen van telerobots. Riks proefpersonen krijgen daardoor ernstige psychische problemen, zij weten niet meer wie zij zijn. Het onderzoek van Rik, zijn levenswerk, komt in gevaar. Maar dan komt hij de actrice Lisa Pallenberg tegen. Lisa is het tegenovergestelde van Riks proefpersonen, zij heeft een verbluffend vermogen zich te verplaatsen in andere personages en gedaanten. Als zij echter zichzelf moet zijn, weet ze niet wie zij is. Rik krijgt hoop bij haar een oplossing voor de problemen met zijn proefpersonen te vinden, maar zij verdwijnt spoorloos. De speurtocht naar Lisa brengt Rik bij de eens beroemde portretfotograaf Taco Noorda. Een portret van Noorda maakt iemand buitengewoon succesvol, maar na verloop van enige jaren kwijnt hij weg. Meerdere geportretteerden plegen uiteindelijk zelfmoord. Rik ontdekt dat Lisa op tragische wijze verbonden is met Noorda en zijn fotografie.

Geen science fiction

Het klinkt als science fiction, maar er komt geen techniek aan de orde waarover niet al jaren in de krant wordt geschreven. Telerobots, zelfrijdende auto’s, vliegtuigen, één pot nat, allemaal slimme machines die ze vol met kunstmatige intelligentie hebben gestopt. Er komt ook geen woord Frans in voor, laat staan dat het verhaal zich afspeelt op een ruimteschip. Riks vrienden vinden zijn onderzoek maar ‘creepy’ en zelf heeft hij er ook dubbele gevoelens bij. Je bent dus niet de enige met gemengde gevoelens bij al dat computer-gedoe.

Het decor is het Nederland van deze tijd. Rik is verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, evenals zijn charismatische, weinig scrupuleuze promotor, professor Guido Hartman. Rik woont hartje stad Rotterdam op een omgebouwd binnenvaartschip in het Haringvliet. Zijn lab is gevestigd in de loods van de voormalige scheepswerf RDM Rotterdam op Heijplaat. Verder komt de Veerhaven voorbij en vindt er een feest plaats op de SS Rotterdam. De tweede helft van het verhaal speelt zich af in de stad Groningen en op Schiermonnikoog. Vanuit het schip in de Noorderhaven, waarop Rik en zijn vrienden logeren, worden ‘uitstapjes’ gemaakt naar De Drie Gezusters, Het Pakhuis en De Spieghels in de binnenstad van Groningen, en naar Hotel Van der Werff op Schiermonnikoog.

Geen traditionele thriller

Alias Lisa is een thriller in de zin dat het een spannend, plotgedreven verhaal is. Maar het is geen thriller volgens de gangbare opzet, met een lijk op de eerste pagina en geweld, achtervolgingen en misleidende sporen tot aan de ontknoping. Strikt genomen is het een combinatie van klassieke tragedie en intrige. Het is een klassieke tragedie omdat de verwikkelingen het gevolg zijn van omstandigheden (shit happens), oftewel het noodlot, en niet van kwalijke drijfveren. Verder is het een intrige, omdat het verhaal een wat duistere sfeer heeft en lang niet alle vragen tot klaarheid wordt gebracht. Maar als het goed is, zul je het wel een intrigerend verhaal vinden. Misschien moet ik nog eens een prijsvraag houden wie alle klassieke thema’s die erin zitten kan aanwijzen. Alias Lisa is een prequel van de in ontwikkeling zijnde romancyclus De Grote Migratie.

Ik wist niet dat ik het in me had

Ze zeggen wel dat als je de eerste zin te pakken hebt, de rest van je verhaal zichzelf schrijft. Daar zit wat in, maar dan moet die eerste zin wel precies goed zijn. En dat gaat over de toon van je verhaal. Lezers vragen wel eens hoe ik op een bepaalde toon kom, omdat deze niets te maken heeft met hoe ik zelf ben. Het zijn dan lezers die mij beter kennen. Daar is geen formule voor, maar wel een aantal ingangen die je kunt proberen. Eén van de belangrijkste is die van je personages. Als een method-acting acteur verdiep je je als schrijver in een personage en bedenkt wat hij in een bepaalde situatie zou doen, hoe hij dat zou doen, wat hij daarbij zou voelen, wat hij zou zeggen, enzovoort. Je gaat na een tijdje merken dat je dit personage niet zo maar meer alles kunt laten doen. Je krijgt dan een duidelijk gevoel van ‘dat zou hij nooit zo doen’. Als je dat gevoel krijgt, dat hij terug begint te praten en eigenwijs wordt, dan zit je op het goede spoor.

Maar waar haal ik dan zijn specifieke manier van praten vandaan? Ik moet het wel in me hebben. Het punt is dat het geheugen van een mens veel en veel groter is dan je zou vermoeden. Het zit er wel allemaal in, maar de kunst is om het er weer uit te halen. En daarvoor moet je de juiste sleutel hebben. Creativiteit, kan ik je uit ervaring vertellen, is één van de beste sleutels om onvermoede herinneringen boven te halen. Al schrijvend, vertellend, musicerend, enzovoort kom je dan op dingen waarvan je absoluut niet meer wist dat je het had onthouden. En zo ook flarden van gesprekken, die je aan de hand van je personage weer kunt terugluisteren. En als je personage het ermee eens is, kun je die woorden en die toon aan hem geven.

Creativiteit bestaat uit een reeks van dubbele stappen, creëren en afstand nemen. Het begint natuurlijk met iets te maken en daarbij moet je niet al te kritisch zijn. Het gaat er hierbij vooral om te associëren en je opwellingen te volgen. De tweede stap is het bekijken van het resultaat. Je moet alleen doorgaan met wat je inspireert, maar ‘Kill your darlings’, want het moet natuurlijk wel passen in je verhaal. Deze tweede stap is minstens zo belangrijk als de eerste. Behalve een kritische blik gaat het hier ook om het komen op nieuwe ideeën, want met een beetje afstand zie je weer nieuwe dingen. En na deze tweede stap duik je er weer in om even later opnieuw afstand te nemen. En zo verder. Ervaren musici gaan zelden naar de studio met een al helemaal uitgewerkt idee, dat is zonde, dan beneem je jezelf de mogelijkheid om onvermoede, nieuwe dingen op het spoor te komen. Na een paar uur zijn er dan dingen uit je handen gekomen, waarvan je van tevoren niet wist ‘dat je het in je had’.

Vrijdag de 13e nadert!

Vrijdag de 13e, eigenlijk best een sterke datum voor aflevering van het drukwerk van je eerste roman. De dramatiek zit er al in. Je ziet het al voor je: slippende vrachtwagens, foute afleveradressen en ontregelde TomToms. En als je al een kwartier bezig bent de gasten op je boekpresentatie te bezweren nog éven te wachten en dat je roman echt zo afgeleverd wordt, komt er dan eindelijk een lullig, gedeukt bestelautootje voorrijden, waaruit een 80-jarig jichtig mannetje in een beige stofjas stapt. Nadat hij tot drie keer toe met zijn steekkarretje met één lekke band komt aanzetten met een wankele stapel dozen met het verkeerde boek – ‘drie keer is schipbreuk’ – komt hij de vierde keer zo waar met mijn boek. Ten overstaan van de inmiddels al aardig beschonken gasten maak ik de eerste doos open en wordt getroffen door de spelfout in mijn naam op de omslag: Hans Versteer in plaats van Hans Verster. Ik probeer het nog te verdoezelen maar mijn oma van 93 is weliswaar stokdoof maar niet blind en begint te roepen ‘Je heet helemaal geen Hans Versteer, dat is hartstikke fout’. In de chaos van honende en niet-begrijpende opmerkingen weet ik de wethouder zo ver te krijgen dat hij met zijn speech begint. Ik had hem bezworen het kort te houden, wat hem niet belette om in de Power Point presentatie van de PR-afdeling van de gemeente te kiezen voor de optie ‘uitgebreid’. Om de vele piepkleine cijfertjes in de vele zeer grote grafieken beter te kunnen aanwijzen trok hij een traproede uit de naastgelegen trap net voordat de omvangrijke, ingehuurde buurvrouw met een enorm dienblad met gevulde champagneglazen en bitterballen naar beneden kwam … … Sorry, ik moest even afreageren. Dat krijg je van al dat geregel. Sinds mijn vorige blog heb ik het ontwerp van de omslag en het binnenwerk goedgekeurd – dat wordt heel mooi! – een ISBN aangevraagd, een kort artikel over tijdverspilling (ik had toch niets te doen) op mijn website gepubliceerd – https://www.hansverster.nl/ – en bezig geweest met het organiseren van een boekpresentatie. Dat laatste gaat niet door … niet vanwege visioenen als hierboven, hoor. Ik was niet overtuigd van de opties, te groot, te klein, past niet goed bij de gelegenheid, enz. Ik geef nu een borrel voor mijn directe collega’s en i.p.v. een wethouder heb ik het afdelingshoofd gevraagd iets te zeggen … nu maar hopen dat hij geen PP-presentatie meeneemt om mij te pesten. Maar de lijst van wat ik nog moet doen voor vrijdag de 13e is lang: zorgen dat In de Tusschentijd zo snel mogelijk te krijgen is als drukwerk en eBoek, zorgen dat zo veel mogelijk mensen weten van het bestaan van mijn boek en van mij als schrijver, enz. Ik hou je op de hoogte.

De eerste keer doet altijd zeer

Ben ik nu schrijver? Het manuscript van mijn eerste roman is af en ik heb het naar de drukker gestuurd. Binnen drie weken kun je het gedrukte boek op mijn website kopen en de eBook versie bij Apple Bookstore. Maar ben ik dan schrijver? Ze zeggen dat je pas schrijver bent als je een contract bij een uitgever hebt. Uitgevers zeggen dat. Nou ja, laten we afspreken dat ik gewoon mooie dingen schrijf en dat jij dat op mijn site of in de Bookstore komt kopen. Niet makkelijk, hoor, zo’n eerste keer. Dat doet best zeer. En dan ook nog een eerste blog.

En nu is hij af, mijn roman. Tussen alle drukte door heb ik er de afgelopen zeven jaar hard aan gewerkt. Drie keer raden waar het over gaat: over tijd. Wat mij bezig houdt is welke plek wij in ons leven geven aan tijd. We hebben het er maar druk mee. Een paar eeuwen terug had je het nauwelijks over tijd, nu doen we niet anders. Dat mechanisme achter tijd, daar ben ik in geïnteresseerd. Waarom zijn we er zo veel mee bezig? En kan het niet anders, want het is tenslotte geen natuurkracht, we doen het zelf. De titel van mijn roman is In de Tusschentijd. Voor de duidelijkheid: het is een roman en geen wetenschappelijk artikel of politiek pamflet. En een behoorlijk fantastische roman ook, maar geen ‘Fantasy’, want er zitten geen engeltjes in. Je kunt er iets in zien van het magisch realisme van Borges, of de verhalen van Umberto Eco over tijd. Maar ook van filmen als ‘Eternal sunshine of the spotless mind’, ‘Time Bandits’ en ‘Back to the future’. Maar uitgebreid onderzoek naar tijd in de kunsten heb ik eerlijk gezegd nog niet gedaan. Geen tijd.

Op de vrijdag na Pasen – vrijdag 13 april … ik heb mezelf verteld dat ik niet bijgelovig ben – wordt het drukwerk afgeleverd. Ik heb m.a.w. minder dan drie weken om de start van het publiceren van In de Tusschentijd te organiseren. Daar heb ik uiteraard over nagedacht, maar ik zal ook nog veel al doende moeten ontdekken. Een van die ‘leuke’ ontdekkingen was bijvoorbeeld dat je op dit moment nog geen Nederlandstalige publicaties als eBook via amazon.com kunt aanbieden. Da’s nou jammer, want amazon.com had ik nu juist als belangrijk verkoopkanaal op het oog.

In deze blog zal ik je op de hoogte houden van wat ik doe en tegenkom bij mijn pogingen om mijn werk te publiceren. Naast deze blog onderhoud ik een website, hansverster.nl. Dat is de plek waar je mijn gedrukte publicaties kunt kopen en artikelen en achtergrondinformatie kunt lezen. Je kunt er bijvoorbeeld al een fragment van mijn verhaal lezen. Verder is het daar overigens nu nog een kale boel, maar daar ga ik snel verandering in brengen. Ik hou je op de hoogte.

Komende week ga ik mij storten op een boekpresentatie – wat zou een geslaagd idee zijn en wanneer – en op het publiceren van ‘In de Tusschentijd’ als eBook in Apple Bookstore.