De boekenwereld werd op zijn wenken bediend nadat Harry Hol een paar maanden geleden in de NRC schreef: ‘Zorg dat het kopen van ebooks gemakkelijker wordt dan stelen’. Inmiddels hebben de twee grootste uitgeefconcerns in de Nederlandse en Vlaamse boekenwereld, WPG en LannooMeulenhoff, aangekondigd een streamingdienst voor ebooks gaan beginnen. Natuurlijk was dit een toevallige samenloop van omstandigheden, maar het is wel een constructieve aanpak van een al veel langer bestaande klacht over de slechte service bij het kopen van ebooks. Spotify is nog steeds de hoop in bange dagen van de muziekbranche. Prachtig initiatief m.a.w. maar stel het ook beschikbaar aan onafhankelijke schrijvers.
Literaire zzp-ers en flexibele dienstenpakketten
Herinner je het je nog, de klaagzangen van uitgevers over de onafzienbare stroom van manuscripten van debutanten, waarvan 99% rotzooi was? En gelijk hadden ze, het is ook heel geforceerd dat iedere publicatie, rijp en groen, via een uitgever moet gaan. Toch zit de Nederlandse boekenwereld nog barstensvol regels, afspraken en reflexen die het standaard contract met een uitgever afdwingen als de enige en vanzelfsprekende weg voor een schrijver om te publiceren.
Ook in de muziekwereld was de heilige graal voor de musicus een vast contract bij een zo groot mogelijke maatschappij. Totdat tien jaar geleden de majors vrijwel alle Nederlandse popmuzikanten eruit gooiden en zo duidelijk maakten dat dat tijdperk voorbij was. En net zomin als de platenmaatschappijen het nog langer konden opbrengen om langdurig en zwaar te investeren in de carrière van een grote groep muzikanten, zo zijn daar nu de uitgeverijen niet meer toe in staat. Dat betekent dat schrijvers, net als muzikanten, steeds meer zelf als kleine – en soms niet meer zo kleine – ondernemers aan de slag moeten. Na jaren van vooral defensieve reacties zijn er nu gelukkig meer initiatieven te zien met perspectief. Heel aarzelend begint er zich nu een trend af te tekenen van literaire zzp-ers, die gebruikmaken van uiteenlopende diensten, ingekocht bij aparte aanbieders, of ingekocht als all-in pakket bij een full-service bureau.
Een streamingdienst voor ebooks van onafhankelijke schrijvers sluit mooi aan op het initiatief van self-publishing-platforms. Door de combinatie van doe-het-zelf templates, Printing on Demand en een webshop kun je zonder voorafgaande kosten je werk publiceren. Nog weer een flinke stap verder was de oprichting van Brave New Books (bravenewbooks.nl) medio 2013, een combinatie van mijnbestseller.nl als self-publishing-platform, Singel Uitgevers voor alle mogelijke ondersteunende diensten, en bol.com als grote webshop. Wat hier nog aan toegevoegd zou kunnen worden, zijn een literaire agenda en rubrieken met literaire bladen, recensenten en leesclubs.
Waar blijft de VvL (Vereniging van Letterkundigen)?
‘U kunt lid worden als er tenminste één door u geschreven literair werk van substantiële omvang onder redelijke voorwaarden is gepubliceerd door een professioneel geleide uitgeverij.’ Merkwaardig genoeg houdt nota bene schrijversbond de VvL nog vast aan de uitgevers als enige route naar een schrijversbestaan. Dit doet denken aan de tijden waarin de vrouwen van Dolle Mina toestemming aan hun echtgenoten moesten vragen om een stichting op te richten. Het wordt hoog tijd dat de VvL haar beleid herziet. Zo niet dan voorzie ik een concurrerende belangenvereniging.